Wprowadzenie stanu wojennego. 13 grudnia 1981 r. oczyma licealistów [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]

Na pytanie, jaka jest wiedza ich rówieśników na temat wydarzeń z lat 80. - początków Solidarności, stanu wojennego czy schyłku PRL - licealiści z VII i VIII Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku odpowiadają jednogłośnie: znikoma.
- Naszego pokolenia to nie interesuje. Lepiej pograć na komputerze, pouczyć się czegoś innego. Nie interesuje je wydarzenia, które dotyczą rodziców czy dziadków - stwierdził Łukasz Godzieba z VII LO.

Czytaj także: Rocznica stanu wojennego: Donald Tusk i Lech Wałęsa krytykują marsz PiS

- Zdecydowanie lepiej znamy dzieje starożytne, niż wydarzenia, które miały miejsce w okresie PRL-u - mówi uczeń III klasy humanistycznej w VIII LO Rafał Bujałkowski. - W podstawówce historię zaczynamy od starożytności i nie starcza czasu na współczesność. Potem to samo ma miejsce w gimnazjum. W liceum też zaczynamy od nowa i jeśli dochodzimy do czasów najnowszych, to trzeba omawiać je już w biegu.

Z nadzieją na reformę programową, w ramach której zmieni się sposób nauczania historii, patrzy więc Karolina Jakubowska z VII LO. - Dzięki temu w pierwszej klasie liceum historia nie zacznie się znów od starożytności, ale już od XX wieku, dlatego może przyszłe pokolenia lepiej będą znały współczesność - stwierdza.

Mimo to wielu młodych Pomorzan ma wyrobione zdanie na temat 13 grudnia 1981 roku. "To był zamach stanu", "To próba pacyfikacji budzącego się społeczeństwa, ruchu Solidarności" - mówią. Nie wahają się też co do oceny gen. Wojciecha Jaruzelskiego, i jest ona ostra.

- Był oportunistą. Wyznawał to, co było mu potrzebne do zrobienia kariery - ocenia Szymon Zachara z VIII LO. - Przed wojną był osobą o prawicowych poglądach. Po II wojnie światowej, by zrobić karierę, trzeba było być komunistą, więc nim był.
Licealiści przyznają też, że dziś trudno jest im wyobrazić sobie rzeczywistość, w jakiej przyszło żyć ich rodzicom i dziadkom. - Stan wojenny to dla nas taka sama abstrakcja jak feudalizm. Godzina milicyjna to coś tak fikcyjnego i nierealnego jak niewolnictwo. Dla naszego pokolenia cały system komunistyczny to absurd - mówi Jakub Chechłacz z VIII LO. - To jest dla nas dopiero wtedy interesujące, gdy zdamy sobie sprawę, jaki to miało wpływ na nasze dzisiejsze życie. Demony komunizmu są przecież wciąż żywe - podkreśla.

Pomorscy maturzyści przyznają również, że o komunizmie rozmawia się czasem w ich domach. Wspomnienia rodziców zazwyczaj dotyczą kartek na żywność, pustych półek, a rzadziej manifestacji. - U mnie często mówi się o tamtych czasach, ale zazwyczaj na zasadzie kontrastu, jak kiedyś było źle, a jak dziś mamy dobrze - wyznaje Paulina Matyniak z VII LO.

Czytaj też: Radykałowie stanu wojennego: polska konspiracja po 13 grudnia

Jej koleżanka dodaje natomiast, że temat komunizmu wraca wraz z medialnymi informacjami o poszczególnych, ważnych dla historii najnowszej, rocznicach. - To budzi u naszych bliskich wspomnienia. Zazwyczaj opowiadają anegdotki ze swojego życia. Mama opowiadała mi np., że ze stu-dniówki musiała wracać o godz. 21, bo była godzina milicyjna. Dziś dla mnie to niewyobrażalne - mówi Karolina Jakubowska.

Licealiści podkreślają też, że choć niespecjalnie obchodzą ich kolejne rocznice wprowadzenia stanu wojennego, zdają sobie sprawę z wagi wydarzeń sprzed 31 lat. - Nie żyliśmy w tamtych czasach, nie odczuwaliśmy trudności, więc nie przeżywamy za bardzo rocznic. Nie oznacza to jednak, że nie mamy świadomości, co 13 grudnia oznaczał. Dziś nasz świat wyglądałby pewnie inaczej - podsumowuje Bartek Słowik.