Warszawskie "Żelazko". Kamienica Kacperskich jest jedną z najsłynniejszych w mieście

Kamienica Kacperskich znajduje się u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Polnej, przy placu Unii Lubelskiej. Budynek powstał w latach 1909-1913. Nieznany jest zarówno architekt obiektu, jak i inicjator budowy, choć większość źródeł podaje, że kamienicę wzniesiono dla Stanisława Kowalskiego - kupca, który postanowił zabezpieczyć swój kapitał w nieruchomości. Nazwa budynku pochodzi jednak od Stanisława i Kazimiery Kacperskich, długoletnich właścicieli. Małżeństwo sprzedało budynek za 1,3 mln zł Państwowemu Zakładowi Emerytalnemu przed II wojną światową.

Kamienica, którą wzniesiono na wymagającej działce przy ówczesnym Rondzie Mokotowskim, ma zdecydowanie osobliwy kształt. Budynek nazywany przez warszawiaków "Żelazkiem" ma trapezowy kształt i nie bez powodu porównywany jest z Flatiron Building w Nowym Jorku.

Dziewięciokondygnacyjna kamienica popularność zdobyła już w momencie, kiedy została oddana do użytku. Wysokość obiektu wykraczała bowiem ponad ogólnopolską normę - był to najwyższy wraz z kamienicą Trachtenberga na Mariensztacie budynek w Polsce w tamtym czasie. Budynek oferował trzy- i czteropokojowe mieszkania, a także kawalerki. Jak na tamte czasy, była to luksusowa kamienica - wyposażona w nowoczesne instalacje i techniczne nowinki m.in. trzy widny, centralne ogrzewanie, centralne odkurzacze, spiżarnie czy schody wyłożone marmurem.

Kamienica posiada najmniejsze w Warszawie podwórko-studnię, na które wychodzą okna klatek schodowych i korytarzy prowadzących do mieszkań. Jego wymiary to zaledwie 2 na 8 na 4 metry. Podwórko przyciągało więc osoby, które świadomie kończyły tam swoje życie, skacząc z okien. Z tego powodu budynek zyskał przydomek "kamienicy samobójców".

Podczas wojny kamienica straciła zadaszenie i uszkodzone zostało ostatnie piętro. Z czasem kamienica straciła również swój luksusowy charakter, obszerne mieszkania zostały podzielone na mniejsze, zniknęły elementy dekoracyjne. W latach 90. w budynku zaczęto lokować mieszkania socjalne, a za sprawą ich lokatorów kamienica była coraz bardziej zaniedbana.

W 2007 i 2009 kamienica stała się bohaterką reportaży telewizyjnych z powodu uciążliwych i niebezpiecznych mieszkańców zajmujących lokale socjalne ("Getto biedy przy Marszałkowskiej") oraz projektu adaptacji pierwszego piętra na hostel ("Hostel przy Marszałkowskiej 1"). Według stanu z lipca 2011 roku budynek (...) znajdował się w złym stanie technicznym m.in. wskutek rozległych pęknięć w ścianach, przesiąkania wody przez tynk do lokali mieszkalnych, braku kompleksowego remontu - informował portal warszawa1939.pl.

W 2017 roku rozpoczął się gruntowny remont kamienicy. Prace konserwatorskie objęły m.in. remont elewacji wschodniej i południowej. Elewacje te posiadają bogatą, wczesno modernistyczną dekorację architektoniczną, akcentującą wertykalne podziały.