Sekrety gdyńskich kamienic. Delikatesy przy Świętojańskiej 55 [archiwalne zdjęcia]

Kamienicę przy ul. Świętojańskiej 55 postawiono dla firmy „Zakłady Przemysłowe Michał Kreński Sp. z o.o.”, które powstały w Starogardzie Gdańskim ok. 1911 r., a w ich skład wchodziło pięć wielkich tartaków na Pomorzu produkujących stolarkę budowlaną, też nowoczesna fabryka papy i wyrobów smołowych w Bydgoszczy (nabyta z rąk niemieckiej firmy braci Schlieper). Swoim zasięgiem obejmowała tereny województw pomorskiego i poznańskiego. W centrali swoich zakładów mieszczących się w Gdyni przy ul. Gdańskiej 15, na parceli Konrada Ulrichsa, firma miała na składzie oprócz okien i drzwi drewnianych także „ogniotrwałą papę dachową, smołę destylowaną, lepnik parkietowy, gudron, białą i czarną papę bitumiczną. Oddzielne miejsce zajmowały słoje z destylatami własnej fabryki oraz środki izolacyjne (domieszki do zapraw murarskich, przeciw wilgoci - wodzie).”

Firma była członkiem Związku Fabrykantów i Przemysłowców w Gdyni przewodząc sekcji przemysłu drzewnego. Podczas okupacji zakłady przeszły pod niemiecki zarząd komisaryczny pracując dla przemysłu stoczniowego. W 1948 r. członek zarządu firmy Władysław Krenski czynił biznesowa starania o przywrócenie majątku i posiadania spółki, w tym kamienicy czynszowej, jednak nie udało się to, a dom przeszedł pod kwaterunek.

Od początku lat pięćdziesiątych na przeszklonym parterze kamienicy zostało otwarte państwowe przedsiębiorstwo Dom Handlowy „Delikatesy”, które przez wiele lat było miejscem „kultowych” wręcz zakupów, sklepem przepojonym zapachem kawy i cytrusów oraz towarów kolonialnych niedostępnych gdzie indziej, z wystrojem odbiegającym od obowiązującej wtedy „szarzyzny”. Gdynianie nazywali ten wyjątkowy sklep albo „starymi delikatesami”, albo „delikatesami Adamskiego”.

Budowa kamienicy trwała niecały rok i była prowadzona pod nadzorem jednego z autorów projektu Zbigniewa Kupca (współautor Tadeusz Kossak), przez mistrza murarskiego i ciesielskiego Jana Czajkę. Za projekt firma zapłaciła architektom honorarium 7 500 zł. W kontrakcie był zapis: „W ciągu całego czasu trwania budowy właściciele zobowiązują się do solidarnej współpracy z nami, a to w szczególności: nie dawać zleceń przedsiębiorcom, co do których wyrazimy wątpliwości co do ich solidności i umiejętności pracy, nie płacić za prace źle wykonane i przez nas nieprzyjęte”.
Mamy tutaj dom postawiony w stylu umiarkowanego modernizmu połączonego z późnym funkcjonalizmem kubiczno-opływowym, są także elementy nowego monumentalizmu zderzonego z „nurtem luksusowym”. Fasada tylna reprezentuje nawet „styl okrętowy”, bo od strony podwórka umieszczono przeszkloną klatkę schodową. Oryginalna architektura była zbudowana na nowoczesnej żelbetowej konstrukcji z ceglanym wypełnieniem.

Prosta bryła kamienicy składająca się z trzech elementów wyróżniała się wąskimi, pionowymi lizenami od strony ul. Świętojańskiej, a od strony ul. Żwirki i Wigury nowatorskimi „falującymi balkonami”. Budynek posiadał instalację centralnego ogrzewania, wod.-kan. i gaz. Miał być obłożony płytami z piaskowca szydłowieckiego, niestety prace nie zostały podjęte, a nawet część okładzin piaskowcowych po wojnie zbito i zastąpiono zwykłym tynkiem. Budynek posiadał luksusowo wyposażone mieszkania, do drugiego piętra nawet o powierzchni 200 m². Oprócz dobrze wyposażonych łazienek, także w bidety, mieszkania posiadały dębowe parkiety, terakotę, w łazienkach i kuchniach glazurę na ścianach.

Sekretem tej kamienicy była zamontowana pierwszy raz w Gdyni, oryginalna stolarka okienna, czyli amerykańskie okna przesuwne - podciągane do góry i uchylane do wewnątrz z mechanizmem ukrytym we framudze. Obecnie są one zmienione, choć trójdzielny podział został, jak w pierwotnym projekcie.