Rewolucja w szpitalach - zapowiada Narodowy Fundusz Zdrowia

Kto choć raz był na Wyspach i zdarzyło mu się zachorować, najlepiej wie, jak fatalnie funkcjonuje brytyjska służba zdrowia. Kolejki do specjalisty, kolejki na badania i kolejki na operacje. Dużo dłuższe niż u nas. Nic więc dziwnego, że dyrektorom szpitali włosy dęba stają na głowie na kolejny pomysł szefa NFZ, Andrzeja Sośnierza. Od nowego roku do placówek w całej Polsce wchodzi brytyjski system Health Resouces Groups, w skrócie zwany HRG.

Prezes NFZ co prawda zastrzega, że będzie to HRG. Pl, czyli system przystosowany do naszych realiów, ale wciąż nie wiadomo, co to oznacza dla szpitali, a przede wszystkim dla leczonych w nich pacjentów.

- Do tej pory Fundusz płacił szpitalom za każdy zabieg, czy inny sposób leczenia pacjenta - tłumaczy Mirosław Górski, dyrektor NFZ na Pomorzu. - Od nowego roku zapłaci uśrednioną kwotę za leczenie pacjentów z danej grupy chorobowej, np. chorych na płuca. Tych droższych i tych tańszych. Zapłaci ryczałtem. Dla przykładu - w jednej grupie, np. schorzeń kardiologicznych, znajdą się zapewne procedury za 500 zł, jak i za 3,5 tys. zł. Niezależnie od tego, czy szpital zaaplikuje choremu kurację za 500 zł czy 3,5 tys. zł, otrzyma za nią "średnią" stawkę przypisaną do chorób.
Tym samym "odchudzony" zostanie katalog świadczeń szpitalnych.

- Katalog, który zawierał do tej pory 1,5 tys. pozycji zostanie zmniejszony do 450 - tłumaczy Mirosław Górski, szef NFZ na Pomorzu.

O tym, czy szpital będzie miał z tego powodu więcej pieniędzy, czy wyjdzie na nim jak "Zabłocki na mydle" zależy od.... "grupera", zwanego też "koderem".

- To narzędzie informatyczne, które ostatecznie kwalifikuje daną procedurę do danej grupy schorzeń - dodaje dyrektor Górski.

Są grupy lepiej i gorzej opłacane. Ta sama operacja usunięcia pęcherzyka może być traktowana przez system jako lekka i znacznie tańsza oraz jako trudna i droższa. Co z tego wynika, trudno dziś przewidzieć.

- Nie widzieliśmy jeszcze tego katalogu na oczy - denerwuje się Krystyna Grzenia, dyrektor szpitala na gdańskiej Zaspie. - To kolejny absurd, że w przededniu konkursów na przyszły rok. Katalog to podstawa finansów szpitala! Tymczasem Fundusz trzyma go w ścisłej tajemnicy.

Wygląda na to, że Narodowy Fundusz Zdrowia bawi się ze szpitalami w... złodziei i policjantów.

- Dzisiejszy system kontraktowania daje szpitalom okazję do nadużyć - twierdzi jeden z ekspertów. - Kierując się interesem ekonomicznym starają się one wykonywać jak najwięcej opłacalnych procedur. Jak dobrze wycenione jest leczenie noworodków z tzw. patologiami, nagle wszystkie niemal noworodki są chore. Dlatego wyposażymy szpitale w oprogramowanie, które nie da im do tego wielkiego pola manewru.

System HRG, czyli tzw. jednorodnych grup pacjentów, to wynalazek amerykański. W latach 70-tych tamtejsze szpitale, którym płacono za konkretne usługi (tzw. system fee-for-service) zaczęły generować coraz wyższe koszty. Dlatego wprowadzono inny system, by skłonić je do wykonywania niezbędnych, a nie najdroższych procedur. Z Ameryki system trafił do Europy, choć z innej przyczyny. Europejskie placówki miały globalne budżety i żadnej motywacji do "optymalizacji" kosztów. Problem w tym, że w polskie nie mają czego optymalizować, bo aż piszczy w nich bieda.

Wszystko więc "w rękach" komputera. Co więcej, to właśnie komputer i to w centrali NFZ w Warszawie, decydować będzie w tym roku, który szpital dostanie kontrakt, a który nie. Szczęście może mieć np. szpital w Nowym Dworze, pecha - Akademickie Centrum Kliniczne AMG, największy szpital na Pomorzu.

- Wystarczy, że szpital wyśle ofertę nie w tym formacie elektronicznym, co potrzeba a komputer ją odrzuci - tłumaczy Małgorzta Bartoszewska-Dogan, dyrektor ds. medycznych w szpitalu Morskim im PCK w Gdyni- Redłowie, która jeszcze niedawno tę funkcje pełniła w pomorskim oddziale NFZ.

Rozmowa ze Zbigniewem Krzywosińskim, dyrektorem Akademickiego Centrum Klinicznego AMG

- Czy to prawda, że z powodu jakiegoś komputera w Warszawie największy szpital na Pomorzu może zostać w przyszłym roku bez kontraktu?
- Że taka groźba istnieje wiem od urzędników z NFZ-u. Centralizacja decyzji o zawieraniu kontraktów i "spuszczenie" wszystkiego na komputer niesie ze sobą niebezpieczeństwo, że z powodu technicznego błędu może "przepaść", dajmy na to, nasz szpital.

- Od decyzji komputera nie można się odwołać?
- Do końca nie wiadomo. Dlatego boimy się, jak to będzie w praktyce funkcjonowało.

- Nie sprawdzano tego?
- Przeprowadzono podobno jakieś eksperymenty w jakiś szpitalach, ale na pewno nie takich dużych i skomplikowanych jak szpitale akademii medycznych.

- Podczas ostatniej wizyty w Gdańsku minister Religa obiecał szpitalom akademickim wyższe kontrakty, choćby dlatego, że są ostatnią deską ratunku dla najciężej chorych pacjentów...
- Słyszałem obietnicę ministra Religi, nic nie wskazuje jednak na to, by miała się ona spełnić. A szkoda, bo to przyspieszyłoby realizację w naszym szpitalu programu naprawczego.

- Na czym on polega?
- Ma trzy cele: utrzymanie bieżącej działalności, oddłużenie oraz taką restrukturyzację, która zapobiegłaby ponownemu zadłużaniu się. Pierwszy z nich został zrealizowany, bo do dziś pracujemy. Podobno w przyszłym roku Pomorze ma dostać na zdrowie 400 mln zł więcej. Nie tracimy więc nadziei.

Rozmowa z Mirosławem Górskim, dyrektorem Narodowego Funduszu Zdrowia na Pomorzu

- Dlaczego ściągamy system od Anglików, przecież brytyjska służba zdrowia jest jeszcze gorsza niż nasza?
- Ale jest najtańsza. Podobne systemy do brytyjskiego HRG stosowane są w większości krajów tak zwanej starej Unii. I sprawdzają się.

- HRG ma zalety?
- Jest profesjonalny. Uwzględnia nie tylko koszt świadczenia, ale również pracy personelu, stopień skomplikowania procedury medycznej i danego przypadku, wiek pacjenta i tak dalej. Inaczej przecież kosztuje operacja przepukliny u osiemnastolatka a inaczej u starszego mężczyzny z cukrzycą, niewydolnością krążenia, użyciem siatki.

- Czy to oznacza, że będzie on bardziej korzystny dla szpitali?
- Bardziej obiektywny, spójny. To, czy będzie korzystny, czy nie zależy od wartości punktu. Ten sam katalog przy wartości punktu równej złotówce będzie bardzo niekorzystny, a przy wartości punktu 2 zł - bardzo korzystny.

- Prezes Sośnierz zapowiada, że za punkt płacić będzie w przyszłym roku aż 12 złotych...
- Taką wartość punktu podał prezes Andrzej Sośnierz na jednej z konferencji prasowych. Przymierzamy się do tego. Mamy wątpliwości, czy uda się nam zbilansować w tej kwocie. Nie potrafimy jeszcze odpowiedzieć, czy przy takiej wartości punktu będziemy mogli zakontraktować taką samą ilość procedur medycznych jak w tym roku. Chcemy jeszcze zapytać dyrektorów szpitali, czy wolą więcej procedur po niższej cenie, czy odwrotnie.

- Mniej procedur? To przecież oznacza jeszcze dłuższe kolejki!
- Kolejki będą zawsze. Nie ma takiego systemu na świecie, który dostarcza pacjentowi wszystko i natychmiast.

Nowy zawód - koder
Bez "koderów", czyli ludzi, którzy zasady wprowadzania informacji do systemu komputerowego będą mieli w małym palcu - szpitale mogą "pójść z workami". Od tego, czy rzetelnie wprowadzi on wszystkie dane, jak: procedura, rozpoznanie, wiek pacjenta, płeć itd. zależy do jakiej grupy schorzeń komputer "zaliczy" danego pacjenta. Czy takiej, za którą fundusz zapłaci np. 800 zł, czy do 3000 zł.
W polskich realiach dane wprowadzają na ogół lekarze lub pielęgniarki, nie znając zasad kodowania. Od nowego roku szpital, który nie chce tracić pieniędzy, musi zatrudnić do tego specjalnie przeszkolonego człowieka.