Budowa wrót sztormowych na rzece Tudze zbliża się ku końcowi. Zobaczcie zdjęcia z budowy

Żuławy Wiślane to malowniczy i  unikatowy teren znajdujący się w północno-środkowej części Polski, który ze względu na swoje położenie jest zagrożony powodziami. Obecnie na terenie Żuław Wiślanych realizowany jest projekt „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – Etap II – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku”, który jest kolejnym etapem programu „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015)”, zwanego „Programem Żuławskim – 2030”. Obejmuje on pięć zadań, a jednym z nich jest budowa wrót sztormowych na rzece Tudze – prawym dopływie Szkarpawy.

Nowy Dwór Gdański położony jest w sercu Żuław na terenie depresyjnym w delcie Wisły i charakteryzuje się rozległą depresją. Bezpieczeństwo całych Żuław jest bezpośrednio uzależnione od stałego poprawnego działania infrastruktury przeciwpowodziowej.
Zagrożenie powodziowe generowane jest zarówno od strony Zalewu Wiślanego, jak również od strony rzeki Tugi. Od strony Zalewu Wiślanego ma ono charakter sztormowy i powstaje przy silnym wietrze wiejącym z kierunku północnego i północno – wschodniego. Powoduje to formowanie się spiętrzeń (wezbrań) sztormowych. Wezbrane wody Bałtyku są wpychane do Zalewu Wiślanego i rzek żuławskich (w tym Tugi) wywołując zjawisko tzw. cofki., a w konsekwencji stwarzając zagrożenie powodziowe dla terenów położonych wzdłuż koryt rzecznych.
Zagrożenie od strony Tugi dotyczy w szczególności odcinków nieobwałowanych. Bezpośrednio zagrożone są tereny nadrzeczne z zabudową mieszkaniową, położone między brzegową linią rzeki Tugi, a drogami przebiegającymi na nasypach o wyższych poziomach od terenów przyległych. Miejsca tego podlegają cyklicznym podtopieniom.

Zlewnia rzeki Tugi wchodzi w skład obszaru dorzecza Wisły, regionu wodnego Dolnej Wisły i znajduje się na terenie Żuław Wiślanych. Całkowita powierzchnia zlewni wynosi 250,5 km2, a łączna długość rzeki Tugi to 49,5 km. Obszar zlewni ma charakter depresyjny i typowo rolniczy. W rejonie inwestycji występują głównie grunty orne oraz łąki i pastwiska poprzecinane siecią cieków i rowów melioracyjnych.
Do końca lat 50 – tych XX wieku Tuga była rzeką żeglowną, przez którą prowadzony był transport wodny od Szkarpawy do cukrowni w Nowym Stawie. Obecnie rzeka dostępna jest dla niewielkich jednostek i stanowi szlak rekreacyjny o charakterze lokalnym.

Budowa wrót na rzece Tudze ma na celu poprawę bezpieczeństwa przeciwpowodziowego mieszkańcom Żuław, w tym Nowego Dworu Gdańskiego oraz okolic.

Inwestycja obejmuje:

• budowę wrót sztormowych z infrastrukturą towarzyszącą
• przebudowę wałów w rejonie inwestycji, wykonanie placu manewrowego, zjazdów i wyjazdów wałowych oraz odcinka drogi przywałowej
• Budowę budowli przerzutowej (tzw. przelewu bocznego) do kanału Pryżnik, zlokalizowanej na lewym brzegu rzeki Tugi
• budowę nowego odcinka Pryżnika łączącego wylot budowli przerzutowej z istniejącym odcinkiem koryta kanału
• Przebudowę kanału Pryżnik na odcinku ok. 2500 m, w skład której wchodzić będzie m.in.: przebudowa istniejących przepustów, oczyszczenie dna i skarp koryta kanału, jego konserwacja oraz lokalne odmulenie i profilacja koryta oraz terenów przyległych
• wykonanie dojazdu eksploatacyjnego od drogi wojewódzkiej 502 do projektowanego obiektu wzdłuż koryta kanału Pryżnik

Tuga przepływa przez Nowy Dwór Gdański, gdzie wezbrania sztormowe napływające z Zalewu Wiślanego wielokrotnie przyczyniały się do podtopień na terenie miasta. Budowane wrota ochronią obszar ok. 100 km2, zamieszkany przez ponad 15 tysięcy osób. Znajdują się one w ujściowym odcinku rzeki Tugi do Szkarpawy, na terenie gminy Stegna, w powiecie nowodworskim.
Oprócz budowy wrót przeciwpowodziowych, projekt unijny obejmuje m.in. wykonanie robót umocnieniowych w międzywalu, które są już ukończone w 90%. Zakończono również prace przy budowie przelewu bocznego (budowli przerzutowej) do kanału Pryżnik, natomiast przebudowa samego kanału Pryżnik na odcinku ok. 2,5 km jest na ukończeniu. Pozostały do wykonania roboty przy prawym brzegu rzeki Tugi oraz roboty drogowe.

Wrota przeciwpowodziowe to żelbetowa budowla trójprzęsłowa, z dwoma przęsłami o szerokości po 6,5 m oraz jednym przęsłem o świetle 3,0 m. Między przęsłami umieszczone są grodzie, które zamykają się przy nadejściu fali powodziowej. Zamykanie będzie automatyczne lub ręczne.

Nadmiar wody dopływający Tugą, w sytuacji zamkniętych wrót, zostanie skierowany przez budowlę przelewową, kanał Pryżnik i Linawę do Szkarpawy i następnie do Zalewu Wiślanego.

Nadal trwają prace związane z automatyką wrót przeciwpowodziowych, które będą zamykać się automatycznie, gdy poziom wody w Szkarpawie wyniesie 0,6 m n.p.m.
Przy zamkniętych wrotach, jeżeli poziom wody w rzece Tudze będzie rósł i osiągnie rzędną 0,65 m n.p.m., przelew boczny do kanału Pryżnik będzie stopniowo się otwierał.
Woda przepłynie wówczas przez budowlę przerzutową i dalej poprzez koryto Linawy do przepompowni Chłodniewo. Gdy poziom wody w Tudze się obniży i nastąpi jego wyrównanie przed i za wrotami, wrota sztormowe zostaną ponownie otwarte.

Projekt „Kompleksowe Zabezpieczenie Przeciwpowodziowe Żuław” jest w 85% dofinansowany przez Unię Europejską z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Instytucją nadzorującą jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a 15% środków na realizację zadań pochodzi z budżetu państwa. Wartość projektu wynosi 130 117 669, 90 złotych. Przewidywalny termin zakończenia inwestycji to 31 października 2022 r.

Kanał Żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną. Jak wygląda nocą? [GALERIA]