Repertuar trójmiejskich kin. Jaki film warto obejrzeć? "Wałęsa" i "W imię..." [RECENZJE]

Tym razem nasi recenzenci przygotowali kilka słów na temat dwóch najnowszych filmów, które weszły niedawno na ekrany kinowe.

"Wałęsa. Człowiek z nadziei", reż. Andrzej Wajda

Tego filmu nie będzie można zaliczyć do najważniejszych dzieł autora filmowej "Ziemi obiecanej", choć być może akurat właśnie ten obraz doprowadzi Wajdę do zasłużonego za co najmniej kilka wcześniejszych produkcji Oscara za film (za całokształt twórczości ma już od dawna). Sztucznie doklejony do "Człowieka z marmuru" i "Człowieka z żelaza" ma stworzyć "człowieczą", polską trylogię, jednak nie przekona do końca w kraju chyba nikogo, ale za granicą i w polskich szkołach będzie popularny, bo jest: łatwy, stereotypowy, "bezpieczny". Tak jak postać bohatera, tak film nie połączy Polaków, którzy mają swoją prawdę czasu i prawdę ekranu. Jeśli chodzi o młodsze pokolenia, wiele zależeć będzie od tego, kto im ten film opowie: czy tatuś, dawny esbek ze świetną emeryturą, ustawiony do końca życia, dzięki czemu np. synek mógł jeździć do zagranicznych szkół, czy też sfrustrowany, ledwo wiążący koniec z końcem emeryt, który był przez tego esbeka pałowany podczas "kryteriów ulicznych.
(P.W.)

Gdzie jest nadzieja na dyskusję nad Wajdowskim "Wałęsą. Człowiekiem z nadziei"? Cofnijmy się do epoki Wajdowskiego "Człowieka z marmuru". Otóż w PRL-u, 36 lat temu, publiczna dyskusja nad tamtym niepowtarzalnym dziełem mogła być jedynie marzeniem ściętej głowy. Zezwolenie na drukowanie wypowiedzi otrzymała jedynie garstka pięciu czy sześciu partyjnych, funkcyjnych sprawdzonych redaktorów (później jeden z nich zbiesił się i wyemigrował za ocean). Natomiast wyłom grupy dziennikarzy akredytowanych przy ówczesnym gdańskim festiwalu filmowym, którzy Wajdzie wręczyli na schodach NOT przy ulicy Rajskiej pamiętną symboliczną cegłę, zakończył się wobec niektórych represjami.

Przypominam tamte dramatyczne okoliczności, ponieważ to nieprawda, że do wypowiadania się o "dawnych czasach" mają prawo jedynie ci, którzy owe minione lata znają z autopsji. Prawo takie ma każdy.
Janusz Głowacki, scenarzysta filmu "Wałęsa. Człowiek z nadziei", w jednym z obszernych wywiadów parokrotnie zastrzega się, że pisząc scenariusz podsunął Wajdzie kilka rozwiązań. Natomiast trzy epizody z końcowej wersji filmu wypadły. Jacy tam szatani reżyserowi doradzali, żeby w montażu użył nożyczek?

Przy "Człowieku z marmuru" i tak samo przy "Człowieku z żelaza" nożyczek używała cenzura. Czym teraz, kiedy cenzury nie ma, powodował się przy cięciach taśmy Andrzej Wajda? Przytoczę tymczasem jeszcze jeden fragment z wypowiedzi Janusza Głowackiego, gdyż wydaje mi się, że Wajda motyw ten w filmie zaakcentował niedostatecznie. A to przyczynek do zrozumienia postaw Polaków w czasie - jakiego takiego - poluzowania reżimu w latach gierkowskich. Mówi oto Głowacki: "Społeczeństwo było w strachu. Wszyscy bali się masy wtopionych w tłum uliczny tajniaków, którzy w każdej chwili bez żadnego powodu mogą cię zamknąć, wypieprzyć z pracy, zgwałcić. Bezkarnie. To był strach totalny. Metafizyczny niemalże. Było się nikim i nie miało żadnych praw".
U Wajdy to słabo wypadło. Może wypadło?
(H.T.)

"W imię...", reż. Małgośka Szumowska

Wiem, że nie wypada krytykować filmu gejowskiego, bo uzyska się łatę homofoba, ale niech tam. Najnowsza propozycja Szumowskiej to prostu nudne kino, przeciągnięte niemiłosiernie, źle napisane. Reżyserce zabrakło wyczucia, film nie ma rytmu, a psychologia pochodzi spoza Układu Słonecznego.
(P.W.)