Trójmiejskie cukiernie kuszą świątecznymi wypiekami. Te ciasta niosą ze sobą bogatą symbolikę FOTO

Trójmiejskie cukiernie rzemieślnicze, sklepy i supermarkety oferują słodkości specjalnie przygotowane i opakowane na święta. Te, które sprzedają wielkie sieci handlowe, są wytwarzane masowo przez duże fabryki cukiernicze. Wyroby takie mają zwykle przedłużoną przydatność do spożycia, co oznacza, że zwierają różnego rodzaju substancje konserwujące. Natomiast świeże ciasta, wypiekane i wytwarzane z naturalnych surowców, według dawnych, sprawdzonych receptur, oferują rzemieślnicze zakłady cukiernicze. W Trójmieście najbardziej znane są gdańskie cukiernie Bajadera Mieczysława i Krzysztofa Nowaków, Grzegorza Pellowskiego czy Andrzeja Szydłowskiego oraz Delicje Jana Czyżewskiego. Świątecznymi wypiekami rzemieślniczymi są różnego rodzaju pierniki, ciasta makowe, serniki, torty i ciasta tortowe z dekoracjami świątecznymi oraz piernikowe ozdoby choinkowe.

Sprawdź najlepsze przepisy świąteczne

W wieczór wigilijny na stole powinien znaleźć się mak. Według dawnych wierzeń przynosi on domowi dostatek i spokój na cały rok. Spożywający go stają się bardziej urodziwi, zdrowi i cieszą się powodzeniem z życiu. Mak zapewnia ludziom głęboki i spokojny sen, bo jego ziarenka są pokarmem wspólnym zarówno dla zamieszkujących ziemię, jak i Niebo. W obyczajowości wschodniosłowiańskiej posiadanie nasion maku gwarantowało bogactwo. Stąd wywodzi się powiedzenie: pieniędzy jak maku. Mak jest także symbolem płodności.

Z Kresów Wschodnich wywodzi się bardzo słodka kutia, której nazwa pochodzi od ukraińskiego słowa: kokkos, oznaczającego pestkę lub ziarno. Głównymi składnikami tego wschodniego smakołyku są ugotowane ziarna pszenicy i maku, miód, orzechy, suszone owoce, kandyzowane skórki pomarańczy i bakalie - rodzynki, migdały, daktyle czy figi. Do innych makowych słodkości świątecznych należą makowce, rolady ze słodkim nadzieniem z maku z bakaliami i torty makowe. Najpopularniejsze są jednak staropolskie drożdżowe strucle makowe z polewą lukrową.

Pierniki znano już w średniowieczu. Symbolizują one bogactwo i powodzenie z życiu. Ich nazwa wywodzi się od staropolskiego słowa pierny, czyli pieprzny lub pikantny, ponieważ do ciasta piernikowego dodawano tę i inne przyprawy korzenne - cynamon, imbir, kardamon, goździki, anyż i gałka muszkatołowa. Korzenie sprowadzano z dalekich krain i były one niezwykle kosztowne. Stąd w dawnych wiekach na wypiekanie albo kupowanie pierników mogli pozwolić sobie tylko możnowładcy i bogaci mieszczanie. Najbardziej ceniono sam zaczyn ciasta piernikowego, liczący od kilku do ponad 20 lat. Wnosiły go w posagu panny z zamożnych domów w postaci zwiniętych rulonów, przesypanych mąką, żeby się nie pokleiły. Rulony ciasta wkładano do zamkniętych dzież albo beczek, które przechowywano w piwnicach. Przed wypiekiem ciasto krojono na kęsy i krótko podgrzewano w piecu. Gdy ciasto stało się plastyczne, wyciskano je w formach nadających im różne, ozdobne kształty - medalionów, serc czy figurek.

Piernik jest twardym, ciemnobrązowym ciastem. Według starych receptur samo ciasto wyrabia się z mąki pszennej i żytniej z dodatkiem mleka, jajek i miodu oraz wonnych korzeni. Po wyrobieniu jest ono odstawiane na kilka tygodni w chłodne miejsce, aby uległo fermentacji. Dlatego też ciasto przeznaczone do wypiekania na święta Bożego Narodzenia wyrabiano w domach już po andrzejkach. Dziś pierniki, wytwarzane przez fabryki cukiernicze i rzemieślnicze zakłady cukiernicze, mają różne formy i smaki, m. in. historycznych katarzynek czy serc z nadzieniem, z marmolady lub bez, po wypieczeniu pokrywanych białym albo barwnym lukrem cukrowym albo polewą czekoladową. Wytwarza się je także w postaci krajanki piernikowej.

Popularne są także serniki. Pierwszy opisał sposób ich wypiekania Aegimus, grecki filozof, w 230 r. p.n.e. Jako bardzo pożywny miał być spożywany przez olimpijczyków. W 1000 roku n.e. serniki znano w Skandynawii i Wielkiej Brytanii. Obecnie serniki, w niezwykle zróżnicowanych odmianach, wypieka się, gotuje lub wytwarza na zimno na całym świecie. Oprócz sera, ich składnikami są mąka, śmietana, masło, jaja, cukier, czekolada, bakalie, wonne przyprawy, owoce, konfitury czy galaretki.

W Polsce masę serników wypiekanych wykonuje się zazwyczaj ze zmielonego twarogu z mleka krowiego, śmietany, masła, cukru i jajek oraz z dodatkiem wanilii.