Pijane dzieci pijanych matek

To wyniki ostatnich badań Ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektoratu Sanitarnego. W pierwszej trójce niechlubnego rankingu znalazły się pijące ciężarne z województw śląskiego (17,7), wielkopolskiego (17,6 proc.) oraz małopolskiego (17,1 proc.). Najmniej przyszłych matek pije w województwach opolskim (8,1 proc.) i kujawsko-pomorskim (8,2 proc.).

- W tej chwili walczymy o życie dziecka z zespołem poalkoholowym, którego matka także paliła, bo to często idzie w parze. Dziecko ma pełne objawy zespołu ponikotynowego i poalkoholowego z typowym wyglądem buzi. Takie dzieci mają też objawy neurologiczne, bez przerwy krzyczą, są niespokojne, spocone, one potrzebują alkoholu i nikotyny - stwierdziła podczas omawiania wyników badań prof. Anna Dobrzańska, krajowy konsultant w dziedzinie pediatrii.

Ofiary pijących matek, czyli dzieci, rodzą się z tzw. alkoholowym zespołem płodowym (FAS). Deformacje widać gołym okiem. FAS to nie tylko wady układu nerwowego, mała waga urodzeniowa, ale też deformacje fizyczne. Jego objawy to m.in. małożuchwie, płaska, środkowa część twarzoczaszki, zmarszczka kącika oka, małe, szeroko rozstawione oczy, cienka górna warga.

Z badań wynika, że w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy płód jest szczególnie wrażliwy na działanie alkoholu, aż 8 proc. kobiet wypijało ponad cztery standardowe porcje etanolu przy jednej okazji. Dwa do czterech razy w miesiącu piło niemal 23 proc. ciężarnych. Odzwierciedleniem stanu zdrowia matek jest kondycja noworodków. Częściej niż co szósta kobieta doświadczyła w ciąży różnych komplikacji. 12 proc. z badanej grupy miało za sobą poronienia, a 19 proc. z tej grupy poroniło częściej niż raz.

Przy okazji badań wyszły na jaw fatalne nawyki i stan zdrowia Polek. 20 proc. kobiet w wieku rozrodczym ma niedowagę, a około 30 proc. pali tytoń. Na dodatek prawie co piąta badana kobieta w ciąży wypalała w ciągu ostatnich dwóch lat co najmniej 20 paczek papierosów miesięcznie, a więc paliła prawie paczkę papierosów dziennie. To właśnie w tej grupie matek doszło do największej liczby porodów przedwczesnych. Wyniki ankiet pokazały, że kobiety, które paliły najwięcej, miały dwukrotnie częściej przedwczesny poród. Aż 6 proc. dzieci palaczek miało wagę poniżej normy.

Nawet troje dzieci na każde 1000 urodzeń żywych w Polsce może być dotkniętych płodowym zespołem alkoholowym (FAS). W Polsce rodzi się rocznie 300 000 dzieci, a więc 0,3 proc. to 900 dzieci z FAS. To więcej niż dzieci rodzących się z zespołem Dow-na (1 na 700 urodzeń). Dziesięć razy więcej dzieci ma rozmaite zaburzenia rozwojowe spowodowane alkoholem klasyfikowane jako FAE (Fetal Alcohol Effects - efekt poalkoholowy, w którym nie występują wszystkie objawy FAS). Także występowanie wad wrodzonych takich jak bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa, zespół Downa, rozszczep wargi i podniebienia jest w Polsce wyższe niż w innych krajach UE.

Co dalej? Tworzy się zaklęty krąg - aż 60 proc. osób z alkoholowym zespołem płodowym w dojrzałym wieku popada w konflikt z prawem. Wiele sięga po alkohol i narkotyki, nie są w stanie utrzymać się na dłużej w jednym miejscu pracy, zmieniają życiowych partnerów, a w końcu pozostają sami, bezrobotni, bywa, że bezdomni. Córki matek z FAS rodzą dzieci z FAS.

Badania dowiodły też, że piciu alkoholu w ciąży sprzyja... wyższe wykształcenie przyszłej matki oraz to, że mieszka w aglomeracji - najwięcej piją ciężarne z dużych miast, powyżej 100 tys. mieszkańców. Częściej abstynencję zachowują mieszkanki wsi oraz kobiety z wykształceniem podstawowym, zasadniczym zawodowym i średnim.

Agata Pustułka